Ekonomi
POS cihazı zorunluluğu, IBAN takibi, e-ödeme sistemleri…
Hepsi 2023-2024’te duyuruldu ama etkileri şimdilerde gerçek hayatın tam ortasına yerleşti. Artık sadece mali müşavirler değil, marketteki kasiyer, apartman yöneticisi, hatta düğün hazırlığı yapan çiftler bile bu yeni düzenlemeyle karşı karşıya.
“IBAN atar mısınız?”
Eskiden bu cümleyi duyan bakkal biraz bozulurdu: “Nakit yok mu abla?” Ama artık IBAN’ı olmayan esnaf, “esnaf” sayılmıyor. Kartla ödemek isteyen müşteriye “POS bozuk” diyerek fiş vermeyen günler geride kalıyor. Çünkü yeni ekonomi düzeninde devletin gözü artık IBAN’da, kulağı POS cihazında. Yani demem o ki, kimse artık parasını yastık altından gönderemiyor. Herkesin cebindeki para, artık bir uygulamanın ekranında. Elden ödeme dönemi resmen kapanıyor.
“POS bozuk” döneminin sonu…
Bir zamanlar kartla ödeme isteyene kaş çatılırdı: “Komisyon var abla, IBAN atsam olur mu?” Bugün işler tersine döndü. Artık esnafın POS cihazı bulundurması zorunlu hale geldi. Hatta öyle eski modelle de değil, akıllı POS’la! “Cihaz eski ama hâlâ çalışıyor” diyemiyorsun. Çalışsa da ceza yazılıyor. Yani POS’un varsa, aktif olacak; fiş kesecek, vergiye dokunacak. Eski usul “fişsiz dost kazığı” devri resmen sona erdi.
Bu zorunluluk yalnızca büyük işletmeler için değil. Doktorundan dişçisine, avukatından veterinerine kadar herkes kapsama alındı. Hatta bazıları hâlâ şaşkın: “Ben hizmet veriyorum, neden POS?” Çünkü artık devlet, ekonomiyle ‘göz göze’ olmak istiyor. “Yaptığın işi kayda al, vergini bildir” diyor. Kısacası; paranın izi varsa, vergisi de var.
Devlet artık bu transferleri daha net görebiliyor. “Herkes kime ne kadar gönderdi?” bilgisi elinin altında. Özellikle şahsi IBAN’lara sürekli gelen paralar mercek altında. “Bu kişi vergi mükellefi mi? Yoksa kayıt dışı mı çalışıyor?” diye sorgulama başlıyor.
Bu durum apartman yöneticisinden düğün organizatörüne kadar herkesi etkiliyor. Artık bir ürün satarken ya da hizmet verirken “nakit ver, fiş kesmeyeyim” gibi cümleler nostalji albümünde kaldı. Devlet, IBAN ve POS cihazı üzerinden ekonomiyi kayda alıyor, denetliyor ve düzenliyor.
Bu kötü bir şey mi?
Hayır. Aslında herkes için daha adil bir sistem kuruluyor. Vergi ödeyenin hakkı korunuyor, ödemeyenin uykusu kaçıyor. Kayıt dışı ekonomi küçülüyor, dijital ekonomi büyüyor.
Sonuç olarak;
Artık sadece mali müşavirler değil, hepimiz biraz hesap yapıyoruz: “Bu ödeme nereye gitti? Vergisini verdim mi? Fişi aldım mı?” Dijital çağda şeffaflık, yeni para birimi oldu. Ve IBAN, bu sistemin hem adresi hem de tanığı.
SMMM Büşra BOZ
